Boeken over Oekraïne/Rusland

Deze boeken geven meer inzicht in de oorlog in Oekraïne en de al langer woelige relatie tussen Rusland en Oekraïne beter te begrijpen, vanuit historisch, economisch, politiek en cultureel oogpunt.

Aleksandra, Lisa Weeda

N22-20, Uitgeverij De Bezige Bij 2021, 347 p.

In dit debuut vertelt deze jonge Nederlandse schrijfster de geschiedenis van haar Oekraïense familie. Lisa’s grootmoeder Aleksandra werd op achttienjarige leeftijd, net als ruim een miljoen andere Sovjetmeisjes, tijdens de Tweede Wereldoorlog gedeporteerd naar Duitsland om als ‘Ostarbeiterin’ te gaan werken in de oorlogsindustrie. 

Na de oorlog kwam ze met haar Nederlandse man en twee kinderen in ons land terecht. Lisa hoort dit verhaal pas goed op haar drieëntwintigste en gaat dan een reis maken naar de geboortegrond van haar grootmoeder in Oost-Oekraïne. In haar verbeelding komt ze daar haar overgrootvader Nikolaj tegen, een Don Kozak, die in 1953 is overleden en zijn dochter na haar deportatie nooit meer heeft gezien. Samen met hem gaat Lisa op zoek naar haar neef Kolja, die tijdens een nieuw politiek conflict werd vermoord.
 

De schaduw van de Grote Broer, Laura Starink

G16-15, Atlas Contact, 3e druk 2015, 342 p.

Dit boek, dat eigenlijk in vier delen uiteenvalt, zoals de ondertitels al aangeven (Letten en Russen, Joden in Polen, Duits Kaliningrad, Oorlog om Oekraïne) bevat de reisverslagen van de opeenvolgende gebieden door de ervaren Oost-Europa correspondent van NRC/Handelsblad.

Laura Starink heeft vele betrokkenen gesproken en uit de interviews met personen uit verschillende leeftijdscategorieën blijkt hoe de schaduw van de grote broer na de gebeurtenissen op de Krim en in Oost-Oekraïne is uitgegroeid tot regelrechte pressie. Een zeer informatief boek voor wie meer wil weten over wat er in deze regio speelt.

Het verloren koninkrijk. De geschiedenis van Rusland van 1470 tot heden, Serhii Plokhy

G19-17, Unieboek / Het Spectrum 2017, 457 p.

Het verloren koninkrijk is een uitstekend boek voor de geïnteresseerde lezer. Dit boek geeft een uitleg van de aanhoudende drang van de tsaren en de Sovjet Unie tot expansie. Het geeft interessante antwoorden op identiteits- en natievorming. Het boek is vooral geschreven vanuit het perspectief van Oekraïne met een licht provocerende ondertoon. Deze manier van schrijven, vanuit een duidelijk Oekraïens standpunt, maakt het lezen boeiend. Het boek wil een duidelijk antwoord zijn op de politiek van Poetin. De auteur betoogt dat in het najagen van een mythe Rusland de weg naar een modern staatswezen is kwijtgeraakt en zo zelf een ‘Verloren Koninkrijk’ is geworden.

Rode hongersnood. Stalins oorlog tegen Oekraïne, Anne Applebaum

G19-02, Ambo / Anthos 2018, 343 p.

Een enorme, vergeten (?) hongersnood teisterde in de jaren 1932 – 1934 Oekraïne. In een boeiend en overtuigend boek weet de schrijfster tot in detail aan te geven waarom en waardoor Stalin met opzet deze ramp zich in Oekraïne liet plaatsvinden. In dit aangrijpende verhaal laat de schrijfster de lezer zien welke ellende en wreedheid de ene groep een andere groep moedwillig aan kan doen. Het laat ook zien hoe terecht het is dat het moedwillig veroorzaken van een hongersnood als strijdmiddel, sinds dit jaar (2018), als een oorlogsmisdaad wordt beschouwd.

Verhaal van een leven I: Verre jaren, Konstantin Paustovski

(Roman – klassieker uit de wereldliteratuur)
K18-06 Uitgeverij Van Oorschot, 2017, 337 p.

Het is het begin van de 20e eeuw, er is kritiek op de tsaar, er is kritiek op de sociale wantoestanden in Rusland. Kostik groeit op in Kiev, zijn vader werkt bij de spoorwegen. Zijn moeder is een zachtaardige vrouw. Kostiek heeft twee broers en een zus. Tijdens de zomervakanties zijn er reizen naar het platteland, naar het landgoed van grootvader Maxim Gregorjevitsj. Wanneer de vader het gezin verlaat, komen de financiële problemen en valt het gezin uit elkaar. Kostik maakt zijn gymnasium af en verdient de kost met bijlessen. In die tijd schrijft hij zijn eerste verhalen, die ook worden gepubliceerd. Dit is het eerste deel van de herinneringen van Paustovski. Hij beschrijft heel mooi de sfeer van die tijd.


De boeken zijn een keuze uit Senia's boekenlijsten Geschiedenis, Moderne Literatuur en Klassiekers.

Senia organiseert verdiepende leesclubs Oekraïne/Rusland. Meer info.